- Czcimy pamięć poległych w nierównej walce oraz tych nielicznych, którym dane było przetrwać i dożyć wyzwolenia –  to słowa z listu Prezydenta RP Andrzeja Dudy, który odczytał Wojciech Kolarski, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP podczas uroczystości upamiętniającej 76. Rocznicy buntu w obozie zagłady Treblinka II.

2 sierpnia 2019 z okazji  76. rocznicy buntu w obozie zagłady Treblinka II z inicjatywy Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma zorganizowano obchody upamiętniające to wydarzenie. W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele władz państwowych, samorządowych i kościelnych, środowisk żydowskich, korpus dyplomatyczny, a także wdowa po najdłużej żyjącym uczestniku buntu w Treblince Samuelu Willenbergu – Ada Krystyna Willenberg, wraz z rodziną.

Uroczystości otworzył prof. Paweł Śpiewak, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma. Podczas obchodów odczytane zostały okolicznościowe listy od Prezydenta RP Andrzeja Dudy, Premiera Izraela Benjamina Netanyahu oraz Premiera RP Mateusza Morawieckiego.

List od Premiera Mateusza Morawieckiego odczytała Anna Kaszuba, Kierownik Delegatury MUW w Siedlcach. - Dawny obóz jest pomnikiem pamięci. Świadectwem niewyobrażalnej zbrodni ludobójstwa. Niech będzie dla nas i dla przyszłych pokoleń przestrogą, do czego prowadzi niszcząca siła nienawiści. Mamy wszyscy zadanie nieustającego poszukiwania dróg, by tamten dramat nigdy więcej się nie powtórzył. Szanowni Państwo, dzisiaj, w tym symbolicznym miejscu, pochylamy się nad ludzkimi losami czasu wojny i składamy hołd pomordowanym. – napisał Premier.

Prof. Paweł Śpiewak i Mateusz Pigoń, Dyrektor Departamentu Kultury Ambasady Izraela, odczytali list Premiera Izraela Benjamina Netanyahu. - Rewolta w Treblince jest niezwykle znaczącym historycznym wydarzeniem, w którym zawiera się horror Holokaustu, ale które również ukazuje triumf ludzkiego ducha i odwagę narodu żydowskiego. Mimo ponurego końca, jaki oczekiwał wszystkich Żydów, którzy znaleźli się na terenie obozu, około 70 więźniów zdołało uciec i potem podzielić się niezwykle bolesnymi opowieściami, a z czasem odbudować swoje rozbite życie.(…)

2 sierpnia 1943 roku w niemieckim obozie zagłady w Treblince wybuchł bunt, w którym wzięło udział ponad 800 uwięzionych. Głównym celem zbrojnego buntu była ucieczka, która udała się  ok. 200 więźniom. Obóz w Treblince powstał w ramach akcji Reinhardt, w której mieli zostać zgładzeni wszyscy Żydzi z Generalnego Gubernatorstwa. Pierwszy transport Żydów z getta warszawskiego przybył do Treblinki 23 lipca 1942 roku. Do sierpnia 1943 roku Niemcy wymordowali tam ok. 900 tys. osób. Większość z nich pochodziła z terenów Polski, ale byli tam również obywatele Austrii, Belgii, Bułgarii, Czechosłowacji, Francji, Grecji, Jugosławii, Niemiec i ZSRS.

Zdjecia: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma