Co powinni zrobić cudzoziemcy, którzy skorzystali z ustawy abolicyjnej, aby przedłużyć pobyt w Polsce i jak postrzegany jest Wydział Spraw Cudzoziemców w oczach klientów – to główne tematy poruszane podczas XV Forum Cudzoziemców. Obrady zorganizowano w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim.

Ustawa abolicyjna obowiązywała od 1 stycznia do 2 lipca 2012 roku. Objęła osoby, które przebywały w Polsce nielegalnie i nieprzerwanie co najmniej od 20 grudnia 2007 r. Cudzoziemcy z Mazowsza złożyli ponad 7 tys. wniosków o legalizację pobytu, a wojewoda wydał ok. 3,5 tys. pozytywnych decyzji. Mają one jednak termin ważności do 12 lutego 2014 r., dlatego pracownicy Wydziału Spraw Cudzoziemców przypominali, że osoby, które zalegalizowały wówczas pobyt, powinny złożyć kolejny wniosek co najmniej na 45 dni przed upływem ważności aktualnie posiadanej karty pobytu. W tym czasie wojewoda jest zobowiązany zwrócić się do komendanta oddziału Straży Granicznej, komendanta wojewódzkiego Policji oraz szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego z wnioskiem o przekazanie informacji czy pobyt cudzoziemca na terytorium Polski stanowi zagrożenie dla obronności i bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego. Podczas rozpatrywania wniosku stosowana będzie zasada, aby nie stwarzać nadmiernych barier przy przedłużaniu prawa legalnego pobytu. Okoliczności, które stanowią podstawę ubiegania się o takie zezwolenie to m.in. wykonywanie pracy w Polsce, pobyt z małżonkiem obywatelem polskim, podjęcie lub kontynuacja stacjonarnych studiów i szkolenia zawodowego, a także łączenie rodzin.

Podczas forum przedstawiono również wyniki raportu „Przyjaźniejszy urząd? Ewaluacja funkcjonowania Wydziału Spraw Cudzoziemców Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w 2012 roku”. Badanie zrealizowano powtórnie po trzech latach przez Stowarzyszenie Interwencji Prawnej. W jego ramach przeprowadzono m.in. wywiady z klientami – cudzoziemcami, przedstawicielami wydziału oraz organizacji pozarządowych. Ponadto obserwowano miejsce pracy, a także wykorzystano metodę „tajemniczego klienta”.

Raport wykazał pozytywne zmiany w ostatnich latach według wszystkich badanych grup. Zwrócono uwagę m.in. na krótsze kolejki, system numerków, lepszy dostęp do ogólnej informacji, sprawniejszą organizację pracy wydziału czy też znaczny spadek czasu spędzanego na załatwianiu spraw. Blisko 20 proc. badanych stwierdziło, że nie ma żadnych problemów w korzystaniu z usług urzędu, podczas gdy w 2009 roku, wskaźnik ten był o połowę niższy. Pozytywnie postrzegani są również pracownicy WSC. 9 na 10 badanych stwierdziło, że są uprzejmi, a 81 proc. uznało, że posiadają wysoką kulturę osobistą. Największą trudnością wciąż wydaje się być długotrwała procedura, na którą wskazała blisko połowa ankietowanych. Wśród klientów urzędu dało się zauważyć nieświadomość możliwości oferowanych przez wydział (np. brak wiedzy o mailowym kontakcie z WSC i  telefonicznym umawianiu się na złożenie wniosku). Główne postulaty zmian dotyczyły m.in. dostępu do informacji w innych językach niż polski, odpowiedzialności za udzielane informacje oraz złożoności  postępowań.

Badanie przeprowadzono zostało w ramach projektu „Centrum Informacyjne dla Cudzoziemców 2” i współfinansowane było ze środków Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich i budżetu państwa.

Forum Cudzoziemców jest formą regularnej współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz pomocy i integracji obcokrajowców. Stanowi ono platformę wymiany informacji i opinii oraz wypracowywania wspólnych rozwiązań pomiędzy urzędem a NGO.