2 sierpnia br. w 75. rocznicę likwidacji przez Niemców tzw. rodzinnego obozu cygańskiego (Zigeunerlager) będącego jednym z podobozów w Auschwitz II-Birkenau kilkaset osób spotkało się przy pomniku upamiętniającym zagładę Romów i Sinti.

Wśród uczestników piątkowego wydarzenia byli m.in. ocalali z ludobójstwa oraz przedstawiciele organizacji romskich, polskiego rządu i parlamentu, instytucji europejskich, korpusu dyplomatycznego, społeczności żydowskiej, władz samorządowych oraz Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Przed rozpoczęciem uroczystości uczestnicy przeszli w marszu milczenia kilkaset metrów od bramy  obozu Birkenau pod monument upamiętniający zgładzonych Romów.
Podczas obchodów głos zabrały byłe więźniarki Auschwitz Else Baker i Eva Fahidi-Pusztai.

W oświęcimskim Centrum Dialogu i Modlitwy Tadeusz Deszkiewicz doradca prezydenta odczytał list Prezydenta RP Andrzeja Dudy.

W liście Prezydent podkreślił, że w Dniu Pamięci o Holokauście Romów, wszyscy powinni skłonić głowę w geście czci dla ofiar Holokaustu Romów i Sinti.  - Pamięć o Romach i Sinti zabitych w niemieckich nazistowskich obozach Kulmhof i Auschwitz-Birkenau, w łódzkim getcie oraz innych miejscach kaźni jest moralną powinnością całej rodziny ludzkiej. Trzeba, abyśmy podtrzymywali tę pamięć w imię sprawiedliwości i międzyludzkiej solidarności, w trosce o pokój i bezpieczną przyszłość kolejnych pokoleń – napisał.

Marek Suski szef Gabinetu Politycznego Prezesa Rady Ministrów odczytał list Premiera RP Mateusza Morawieckiego.

Podczas uroczystości przemówienia wygłosili również : Amerykański polityk Jesse L. Jackson, Romani Rose Przewodniczący Centralnej Rady Niemieckich Sinti i Romów i Roman Kwiatkowski Prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce.

Na wydarzeniu Wojewodę Mazowieckiego Zdzisława Sipierę reprezentowała i złożyła wieniec w imieniu Wojewody Judyta Rozbicka - Prokopowicz, Pełnomocnik ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Pierwsi Romowie trafili do Auschwitz w 1941 r. W 1943 r. na terenie obozu Auschwitz II-Birkenau powstał Zigeunerlager (tzw. rodzinny obóz cygański), do którego Niemcy deportowali Romów z 14 krajów. Ogółem w Auschwitz więzionych było ok. 23 tys. Romów. Między 26 lutego 1943 r. a 21 lipca 1944 r. Niemcy deportowali tam blisko 21 tys. osób. W wyniku prześladowań i terroru z rąk hitlerowców śmierć poniosła połowa populacji Romów zamieszkującej Niemcy i obszary okupowane.

Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zagładzie Romów obchodzony jest 2 sierpnia od 1997 r.