30 czerwca br. w Lublinie odbyły się obchody 450. rocznicy zawiązania unii lubelskiej pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i Królestwem Polskim. W uroczystościach upamiętniających podpisanie aktu, na mocy którego powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów, uczestniczył Wojewoda Mazowiecki Zdzisław Sipiera.

fot. Adam Guz/KPRM

Unia lubelska, zawarta 450 lat temu, to wspaniały pomnik dziejowy. Z dumą wspominamy wielkie dzieło naszych przodków, będące świadectwem głębokiej mądrości politycznej, wizjonerskiego myślenia i obywatelskiej odpowiedzialności, a jednocześnie umiejętności budowania dobra wspólnego na drodze dialogu – napisał w liście do uczestników uroczystości Prezydent RP Andrzej Duda. List odczytał Szef Gabinetu Prezydenta Krzysztof Szczerski.

fot. Adam Guz/KPRM

Obchody rozpoczęły się uroczystą mszą świętą w Archikatedrze Lubelskiej. Po nabożeństwie złożone zostały wieńce pod Pomnikiem Unii Lubelskiej na placu Litewskim. Uroczystości zakończył koncert, podczas którego zaprezentowany został nowy utwór Mikołaja Góreckiego „Missa” na baryton solo, chór mieszany i orkiestrę. W koncercie wystąpiły połączone zespoły z Polski, Ukrainy, Litwy, Łotwy i Białorusi: Orkiestra Symfoniczna i Chór Kameralny Filharmonii Lubelskiej, Chór Filharmonii Lwowskiej „Gloria”, Chór „Capella Sonorus” z Mińska, Chór Mieszany Szkoły Katedralnej w Rydze oraz Chór Akademii Muzyki i Teatru w Wilnie. Partię solową wykonał Vytautas Juozapaitis.

fot. Adam Guz/KPRM

Głównym punktem uroczystości była debata pt. „450. rocznica Unii Lubelskiej. Europejskie znaczenie dziedzictwa Unii Lubelskiej dla współczesnych narodów i państw”, z udziałem przewodniczących parlamentów. Marszałek Sejmu Marek Kuchciński, który otworzył debatę podkreślił, że Unia Lubelska była „epokowym wydarzeniem, które na wiele lat określiło porządek polityczny i ład społeczny w Europie Środkowej”.

Dzięki niej powstała bowiem Rzeczpospolita Obojga Narodów – podmiot polityczny, który stanowił rzadki przykład udanego kompromisu pomiędzy różnymi narodami, ziemiami, religiami, kulturami i językami”. Dodał, że istota tego projektu zawierała się w haśle: „wolni z wolnymi, równi z równymi”. „Powstała nowa przestrzeń publiczna, której filarami były: parlamentaryzm, samorządność, tolerancja, niezależność sądownictwa, republikański wybór monarchy, wolność i równość, szeroka sfera prywatna - zaznaczył Marszałek Kuchciński.

Unia Lubelska to dziedzictwo wolności, demokracji, parlamentaryzmu, poszanowania innych narodów wynikającego ze świadomości różnic i kulturowej odmienności, z którego możemy być dumni – napisał w liście do uczestników debaty Premier RP Mateusz Morawiecki. W liście odczytanym przez Wicepremiera Jacka Sasina, Premier napisał też, że w dziejach Europy nie sposób znaleźć przykładu dwóch krajów, które zawarłyby równie trwały sojusz poprzez negocjacje i argumentacje, a także, ze był to kompromis polityczny wyprzedzający swoją epokę.

fot. Adam Guz/KPRM

W uroczystości upamiętniających 450. rocznicę zawarcia Unii Lubelskiej uczestniczyli m.in. Marszałkowie Sejmu i Senatu Marek Kuchciński oraz Stanisław Karczewski, Premier Mateusz Morawiecki, przewodniczący litewskiego Sejmu Viktoras Pranckietis, najwyżsi rangą urzędnicy państwowi i goście zagraniczni, w tym delegacje z Litwy, Łotwy, Estonii, Czech i Węgier.

Unia pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i Królestwem Polskim została zawiązana 28 czerwca 1569 roku na sejmie walnym w Lublinie. Akt unii lubelskiej został podpisany 1 lipca 1569 roku i ostatecznie ratyfikowany 4 lipca przez króla Zygmunta Augusta. Na mocy tego aktu powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów – związek dwóch państw, które miały wspólnie wybieranego władcę oraz sejm, lecz zachowały odrębne terytoria, urzędy, prawa, skarb państwa i wojsko.